Suy nghĩ về kiến trúc – sách của Kts. Peter Zumthor

Cơ thể của kiến trúc 1996

1. Tôi đã được phỏng vấn bởi người phụ trách bảo tàng. Anh ta cố gắng đánh tiếng tôi bằng những câu hỏi thông minh, bất ngờ. Tôi đã nghĩ gì về kiến trúc, điều gì quan trọng đối với tôi về công việc của tôi – đây là những điều anh ấy muốn biết. Máy ghi âm đã được bật. Vào cuối buổi phỏng vấn, tôi nhận ra rằng tôi chưa thực sự hài lòng với những câu trả lời của mình.

Cuối buổi tối hôm đó, tôi nói chuyện với một người bạn về bộ phim mới nhất của Aki Kaurismaki. Tôi ngưỡng mộ sự đồng cảm và tôn trọng của đạo diễn dành cho các nhân vật của mình. Anh ấy không giữ các diễn viên của mình trên một dây xích; anh ấy không khai thác họ để thể hiện theo concept ban đầu, mà cho họ dưới ánh sáng để họ tự bộc lộ phẩm chất và bí mật của mình. Nghệ thuật của Kaurismaki mang đến cho các bộ phim của anh ấy một cảm giác ấm áp, tôi nói với đồng nghiệp của mình – và sau đó tôi biết điều mà tôi muốn nói trong cuốn băng sáng nay. Để xây những ngôi nhà như Kaurismaki làm phim – đó là điều tôi muốn làm.

2. Khách sạn mà tôi đang ở được tu sửa bởi một nhà thiết kế ngôi sao người Pháp, người mà tôi không biết vì tôi không quan tâm đến thiết kế thời thượng. Nhưng từ lúc bước vào khách sạn, bầu không khí do kiến trúc của anh ấy tạo ra đã bắt đầu phát huy tác dụng. Ánh sáng nhân tạo chiếu sáng hội trường như một sân khấu. Ánh sáng dồi dào, lặng thinh. Điểm nhấn sáng trên bàn lễ tân, các loại đá tự nhiên đa dạng ở các hốc tường. Mọi người đi lên con đường duyên dáng đến phòng trưng bày bao quanh, nổi bật trên một bức tường vàng như phát sáng. Ở trên, người ta có thể ngồi trong một trong những chiếc hộp hình tròn nhìn ra hội trường và uống nước hoặc ăn nhẹ. Ở đây chỉ có chỗ ngồi tốt. Chrislopher Alexander, người nói trong “A pattern landguage” về các tình huống không gian mà mọi người cảm thấy dễ chịu theo bản năng, hẳn sẽ rất hài lòng. Tôi ngồi trong một chiếc hộp nhìn ra đại sảnh, một khán giả, cảm thấy rằng tôi là một phần của sân khấu của nhà thiết kế. Tôi thích nhìn xuống hoạt động bên dưới, nơi mọi người đến và đi, vào và ra. Tôi cảm thấy mình đã hiểu tại sao kiến trúc sư lại thành công như vậy.

3. Cô ấy đã nhìn thấy một ngôi nhà nhỏ của Frank Lloyd Wright gây ấn tượng rất lớn đối với cô ấy, H. cho biết. Các phòng của nó rất nhỏ và thân mật, trần nhà rất thấp. Có một thư viện nhỏ với ánh sáng đặc biệt và nhiều yếu tố kiến trúc trang trí, và toàn bộ ngôi nhà gây ấn tượng mạnh về chiều ngang mà cô chưa từng trải qua trước đây. Một người phụ nữ lớn tuổi vẫn sống ở đó. Tôi nghĩ không cần thiết phải đi xem nhà. Tôi biết cô ấy muốn nói gì, và tôi biết cảm giác “ở nhà” mà cô ấy mô tả.

4. Các thành viên của ban giám khảo đã được xem các tòa nhà của các kiến trúc sư tranh giải thưởng kiến trúc, nghiên cứu các tài liệu mô tả một ngôi nhà nhỏ màu đỏ ở khung cảnh nông thôn, một nhà kho được chuyển đổi thành nhà ở đã được kiến trúc sư và người dân phóng to. Tôi nghĩ rằng phần mở rộng là một thành công. Mặc dù bạn có thể thấy những gì đã được thực hiện đối với ngôi nhà bên dưới mái che, nhưng sự thay đổi đã được mô phỏng và tích hợp tốt. Các cửa sổ mở ra được đặt cẩn thận. Cái cũ và cái mới cân đối và hài hòa. Các phần mới của ngôi nhà dường như không nói “Tôi là phần mới”, mà là “Tôi là một phần của toàn bộ mới”. Không có gì ngoạn mục hoặc sáng tạo, không có gì nổi bật. Có lẽ dựa trên một nguyên tắc thiết kế hơi lỗi thời, một cách tiếp cận kiểu cũ phù hợp với sự khéo léo. Chúng tôi đồng ý rằng chúng tôi không thể trao giải thưởng về thiết kế cho việc chuyển đổi này – vì những tuyên bố về kiến trúc của nó quá khiêm tốn. Tuy nhiên, tôi thích thú khi nghĩ lại ngôi nhà nhỏ màu đỏ.

5. Trong một cuốn sách về xây dựng gỗ. sự chú ý của tôi đã bị thu hút bởi những bức ảnh chụp những khu vực khổng lồ của những thân cây xếp chặt chẽ nổi trên mặt nước rộng lớn. Tôi cũng thích hình ảnh trên bìa sách, một bức tranh cắt dán các đoạn gỗ dài xếp thành từng lớp như một mặt cắt ngang. Rất nhiều bức ảnh về các tòa nhà bằng gỗ, mặc dù thực tế là chúng rất đáng khen ngợi về mặt kiến trúc, nhưng lại kém hấp dẫn hơn. Lâu rồi tôi không xây nhà gỗ. Một đồng nghiệp trẻ đã hỏi tôi rằng tôi sẽ xây dựng một ngôi nhà bằng gỗ như thế nào sau vài năm làm việc với đá và bê tông, thép và kính. Ngay lập tức, tôi đã có hình ảnh trong tâm trí về một khối gỗ đặc cỡ một ngôi nhà, khối lượng dày đặc được tạo nên từ chất sinh học của gỗ, xếp thành từng lớp theo chiều ngang và được làm rỗng chính xác. Một ngôi nhà như thế này sẽ thay đổi hình dạng, sẽ phình ra và co lại, mở rộng và giảm chiều cao, một hiện tượng phải là một phần không thể thiếu của thiết kế. Đồng nghiệp trẻ của tôi nói với tôi rằng bằng tiếng Tây Ban Nha, tiếng mẹ đẻ của anh ấy, các từ gỗ, mẹ và vật liệu tương tự nhau: “madera”, “madre”, “materia”. Chúng tôi bắt đầu nói về những phẩm chất gợi cảm và ý nghĩa văn hóa của vật liệu nguyên tố là gỗ và đá, cũng như về cách chúng tôi có thể thể hiện những điều này trong các tòa nhà của mình.

6. Central Park South, New York, một hội trường ở tầng một. Trời đã xế chiều. Trước tôi, được bao bọc bởi thành phố đá cao vút, sáng chói, là hình chữ nhật bằng gỗ khổng lồ của công viên. Tôi nghĩ, những thành phố vĩ đại dựa trên những khái niệm tuyệt vời, rõ ràng, có trật tự. Hình chữ nhật của đường phố, đường chéo của Broadway, đường ven biển của bán đảo. Những tòa nhà. được đóng gói dày đặc trong hệ lưới bên phải chúng, thấp thoáng lờ mờ trên bầu trời, chủ nghĩa cá nhân, yêu bản thân, vô danh, liều lĩnh, lại bị thuần hóa bởi cái áo bó của hệ lưới.

7. Ngôi nhà trước đây trông có phần lạc lõng giữa không gian rộng như công viên. Đây là tòa nhà duy nhất ở khu vực đó của thị trấn còn sót lại sau sự tàn phá của Chiến tranh thế giới thứ hai. Trước đây được sử dụng như một đại sứ quán, bây giờ nó đã được mở rộng thêm một phần ba kích thước ban đầu theo kế hoạch của một kiến trúc sư có năng lực. Cứng rắn và tự tin, phần mở rộng đứng song hành với tòa nhà cũ; một mặt là nền đá đẽo, mặt tiền và lan can bằng vữa, mặt kia là một tòa nhà phụ hiện đại được nén làm bằng bê tông lộ thiên, một khối lượng hạn chế, có kỷ luật, ám chỉ đến tòa nhà chính cũ trong khi vẫn duy trì một khoảng cách đối thoại riêng biệt về mặt của nó thiết kế. Tôi thấy mình đang nghĩ về lâu đài cổ kính ở làng mình. Nó đã được thay đổi và mở rộng nhiều lần trong nhiều thế kỷ, phát triển dần dần từ một cụm tòa nhà độc lập thành một khu phức hợp khép kín với sân trong. Một tổng thể kiến trúc mới được hợp nhất ở mỗi giai đoạn phát triển của nó. Những điều bất hợp lý trong lịch sử không được ghi lại về mặt kiến trúc. Cái cũ được điều chỉnh cho phù hợp với cái mới, hoặc cái mới so với cái cũ, vì lợi ích của sự xuất hiện hoàn chỉnh, tích hợp trong giai đoạn tiến hóa mới nhất của nó. Chỉ khi người ta phân tích chất của các bức tường, bóc lớp thạch cao và kiểm tra các mối nối của chúng thì những tòa nhà cổ này mới tiết lộ nguồn gốc phức tạp của chúng.

8. Tôi bước vào gian hàng triển lãm. Một lần nữa, tôi lại phải đối mặt với những bức tường dốc, mặt phẳng nghiêng, các bề mặt được liên kết với nhau một cách thô bạo và tinh nghịch, các thanh giằng và dây treo, nghiêng, nổi hoặc kéo, căng hoặc chiếu. Bố cục từ chối góc phải và tìm kiếm sự cân bằng không chính thức. Kiến trúc tạo ấn tượng năng động, tượng trưng cho sự chuyển động. Cử chỉ của nó lấp đầy không gian có sẵn, muốn được nhìn vào, để tạo dấu ấn của chúng. Chúng hầu như không còn chỗ cho tôi. Tôi đi theo con đường quanh co được chỉ ra bởi kiến trúc. Trong gian hàng tiếp theo, tôi bắt gặp sự sang trọng rộng rãi của các đường nét và hình thức sâu rộng của bậc thầy người Brazil. Một lần nữa, sự quan tâm của tôi lại bị thu hút bởi căn phòng rộng lớn và sự trống trải của không gian ngoài trời khổng lồ trong những bức ảnh về tác phẩm của anh ấy.

9. A. nói với tôi rằng cô ấy đã nhìn thấy nhiều phụ nữ có hình xăm trên bãi biển của một khu nghỉ mát ven biển nhỏ ở vùng “Cinque Terra”, một địa điểm nghỉ mát chủ yếu được người Ý đến thăm. Những người phụ nữ nhấn mạnh sự bình dị của cơ thể họ, sử dụng chúng để cá tính của họ. Cơ thể như một nơi ẩn náu trong một thế giới dường như tràn ngập bởi các dấu hiệu nhân tạo của sự sống, và trong đó các nhà triết học suy ngẫm về thực tế ảo. Cơ thể con người như một đối tượng của nghệ thuật đương đại. Các cuộc khảo sát, tiết lộ nhằm tìm kiếm kiến thức, hay cơ thể con người như một sự tôn sùng sự tự khẳng định bản thân mà chỉ có thể thành công khi nhìn vào gương hoặc nhìn qua đôi mắt của người khác? Mùa thu này. Tôi đến thăm căn phòng trưng bày các công trình kiến trúc đương đại từ Pháp. Tôi nhìn thấy những vật sáng bằng thủy tinh, hình dáng nhẹ nhàng, không có góc cạnh. Các đường cong căng, thanh lịch làm tròn thể tích hình học của các đối tượng tại các điểm cụ thể. Những đường nét của chúng khiến tôi nhớ đến những bức vẽ khoả thân của Rodin và mang đến cho các đồ vật chất lượng của tác phẩm điêu khắc. Các mô hình kiến trúc. Mô hình. Cơ thể đẹp, sự tôn vinh của kết cấu bề mặt, làn da, vùng kín và sự hoàn hảo, ôm lấy cơ thể.

10. Một vách ngăn bằng kính chia đôi chiều dài của hành lang chật hẹp của khách sạn cũ. Cánh của một cánh cửa bên dưới, một tấm kính cố định chắc chắn ở trên, không có tiếng tăm, các tấm này được kẹp và giữ ở các góc bằng hai móc kim loại. Làm bình thường, không có gì đặc biệt. Chắc chắn không phải là thiết kế của một kiến trúc sư. Nhưng tôi thích cánh cửa. Đó có phải là do tỷ lệ của hai tấm kính, hình thức và vị trí của những cái kẹp, ánh sáng lấp lánh của tấm kính trong màu tối của hành lang lát ngói, hay là do tấm kính phía trên, cao hơn tấm kính cửa xoay chiều cao đòn bẩy bên dưới nó, nhấn mạnh chiều cao của hành lang? Tôi không biết.

11. Tôi được cho xem một số bức ảnh chụp một tòa nhà phức tạp. Các khu vực, mặt phẳng và khối lượng khác nhau dường như chồng lên nhau, nghiêng và dựng lên, gói gọn một bên trong cái kia. Tòa nhà, có vẻ ngoài khác thường khiến tôi không có dấu hiệu rõ ràng về chức năng của nó, đã tạo ra một ấn tượng quá tải và bị tra tấn một cách kỳ lạ. Bằng cách nào đó, nó dường như hai chiều. Trong lúc đó, tôi nghĩ rằng mình đang xem một bức ảnh chụp một người mẫu bằng bìa cứng, được sơn màu. Sau này, khi biết tên kiến trúc sư, tôi đã rất sốc. Có phải tôi đã mắc sai lầm, một phán đoán thiếu hiểu biết, quá sớm không? Tên tuổi của kiến trúc sư này đã vang xa khắp thế giới, những bản vẽ kiến trúc đẹp của ông được nhiều người biết đến, và những bài viết của ông về kiến trúc đương đại, cũng liên quan đến các chủ đề triết học, được công bố rộng rãi.

12. Một ngôi nhà phố ở Manhattan với một địa chỉ tốt, vừa mới hoàn thành. Mặt tiền mới trong dãy phố của các tòa nhà nổi bật hẳn lên. Trong các bức ảnh, tấm chắn bằng đá tự nhiên được bao quanh bởi kính, trông giống như một phông nền. Trên thực tế, mặt tiền đồng nhất hơn, hòa nhập hơn với môi trường xung quanh. Bản năng chỉ trích của tôi tan biến khi tôi bước vào nhà. Chất lượng xây dựng của nó đã thu hút sự chú ý của tôi. Kiến trúc sư đã tiếp chúng tôi, đưa chúng tôi vào tiền sảnh và chỉ cho chúng tôi từ phòng này sang phòng khác. Các phòng đều rộng rãi, thứ tự của chúng hợp lý. Chúng tôi rất háo hức để xem từng phòng và chúng tôi không thất vọng. Chất lượng ánh sáng ban ngày đi vào qua mặt tiền phía sau bằng kính và giếng trời trên cầu thang thật dễ chịu. Trên tất cả các tầng. Có thể nhận thấy sự hiện diện của sân sau thân mật xung quanh nơi các phòng chính được nhóm lại, ngay cả ở trung tâm của tòa nhà. Kiến trúc sư đã nói chuyện một cách tôn trọng, thân thiện với khách hàng, về sự hiểu biết của họ đối với công việc của anh ta. về những nỗ lực của anh ấy để tuân thủ các yêu cầu của họ, và những lời chỉ trích của họ về một số khía cạnh không thực tế mà sau đó anh ấy đã cải thiện. Anh ấy mở cánh cửa tủ, hạ tấm rèm lớn che kín phòng khách với ánh sáng êm dịu, chỉ cho chúng tôi những vách ngăn gấp, và trình diễn những cánh cửa xoay khổng lồ di chuyển không ồn ào giữa các trụ, đóng chặt và chính xác. Thỉnh thoảng, anh ấy chạm vào bề mặt của một số vật liệu, hoặc lướt tay trên lan can, một mối nối trong gỗ, cạnh của một tấm kính.

13. Thị trấn tôi đã đến thăm có một khu phố đặc biệt hấp dẫn. Các tòa nhà từ thế kỷ 19 và đầu thế kỷ các khối lượng kiên cố được đặt dọc theo các đường phố và quảng trường, được xây bằng đá và gạch. Không có gì đặc biệt. Điển hình là thành thị. Các cơ sở công cộng ở các tầng thấp đối diện với đường, các căn nhà và của các tệ nạn ở trên lùi lại sau các mặt tiền bảo vệ, giấu các khu vực riêng tư đằng sau những khuôn mặt uy tín, những khuôn mặt vô danh, rõ ràng tách biệt với không gian công cộng bắt đầu bằng một góc cứng ở chân các mặt tiền . Tôi đã được cho biết rằng một số kiến trúc sư đã sống và làm việc trong khu phố này. Tôi nhớ lại điều này vài ngày sau đó khi tôi nhìn vào một khu phố mới gần đó, được thiết kế bởi các kiến trúc sư nổi tiếng, và tôi thấy mình đang nghĩ về những mặt sau và mặt trước rõ ràng của các cấu trúc đô thị, các không gian công cộng được khớp nối chính xác, những mặt tiền và khối lượng phù hợp chính xác cho phần thân của thị trấn.

14. Chúng tôi đã dành nhiều năm để phát triển khái niệm, hình thức và bản vẽ hoạt động của các bồn tắm nhiệt được xây bằng đá của chúng tôi. Sau đó, việc xây dựng bắt đầu. Tôi đang đứng trước một trong những dãy nhà đầu tiên mà những người thợ xây đã xây bằng đá từ một mỏ đá gần đó. Tôi đã rất ngạc nhiên và phát cáu. Mặc dù mọi thứ đều tương ứng với kế hoạch của chúng tôi. Tôi không ngờ độ cứng và độ mềm đồng thời này, chất lượng mịn nhưng chắc chắn này, màu xanh xám óng ánh này tỏa ra từ các khối đá vuông. Trong một khoảnh khắc, tôi có cảm giác rằng dự án của chúng tôi đã thoát khỏi chúng tôi và trở nên độc lập bởi vì nó đã phát triển thành một thực thể vật chất tuân theo các quy luật riêng của nó.

15. Tôi đã đến thăm tất cả các cuộc triển lãm tác phẩm của Meret Oppenheim tại Bảo tàng Guggenheim. Các kỹ thuật cô ấy sử dụng rất đa dạng. Không có phong cách liên tục, nhất quán. Tuy nhiên, tôi đã trải nghiệm cách suy nghĩ của cô ấy, cách cô ấy nhìn thế giới và can thiệp vào nó thông qua công việc của cô ấy là mạch lạc và không thể tách rời. Vì vậy, có lẽ không có lý do gì để tự hỏi điều gì đã liên kết một cách phong cách giữa chiếc cốc lông thú nổi tiếng và con rắn được tạo thành từ những mảnh than. Chẳng phải Meret Oppenheim đã nói rằng mọi ý tưởng cần có hình thức thích hợp để có hiệu quả sao?

Còn tiếp…

Đăng Quang

Xin chào, Tôi là Kts. Đăng Quang. Sinh ra và lớn lên tại Thành phố Huế. Tốt nghiệp trường ĐH Kiến Trúc thành phố Hồ Chí Minh. Với đam mê và yêu thích kiến trúc nên muốn chia sẻ thật nhiều kiến thức, thông tin về thiết kế cũng như những mẫu nhà đẹp, xu hướng thiết kế mới đến mọi người. Hy vọng của tôi là muốn đem cái đẹp tới gần với đại đa số.